Sáng kiến kinh nghiệm Dạy và học Công nghệ 10 thông qua tổ chức các hoạt động trải nghiệm

 và cá tính riêng của mỗi cá nhân trong tập thể. Thông qua HĐTN hình thành những năng lực, kỹ năng sống, phẩm chất tốt đẹp của học sinh. Chính vì thế, khi tổ chức HĐTN, GV sẽ tham gia với vai trò là người chỉ dẫn, giúp đỡ, hỗ trợ thúc đẩy quá trình học tập, học sinh cần được tự trải nghiệm, thử và sai; từ đó đúc kết nên kinh nghiệm mới của bản thân. 
GV giúp các em thực hiện đầy đủ các bước cơ bản sau: 
Bước 1. Xây dựng ý tưởng 
Bước 2. Xây dựng kế hoạch 
Bước 3. Công tác chuẩn bị thực hiện 
Bước 4. Tổ chức thực hiện 
Bước 5. Đánh giá kết quả thực hiện 
Việc các em được tham gia đầy đủ vào từng bước sẽ giúp hình thành và rèn luyện các phẩm chất năng lực cần thiết: năng lực tổ chức, năng lực giao tiếp, tự giải quyết vấn đề. Thông qua đây, giúp học sinh sẽ có khả năng tư duy sâu hơn; việc giao tiếp được mạnh dạn, tự tin; ý thức trách nhiệm của các em được bộc lộ. Do đó, giáo viên không nên coi nhẹ một bước nào. 
7.5. Các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm trong môn học Công nghệ 10 
Để thiết kế các hoạt động trải nghiệm phù hợp với điều kiện nhà trường, thời gian tiết học, đặc điểm của HS, Tôi tiến hành rà soát nội dung SGK, sau đó thiết kế các HĐTN phù hợp với từng kiểu bài: trên lớp, trong khuôn viên trường; ngoài trường học để giáo dục kiến thức SGK kết hợp với kiến thức thực tế trong đời sống. 
7.5.1. Học Công nghệ thông hoạt động trải nghiệm trong lớp học, giờ học 
Nội dung môn Công nghệ có nhiều bài, phần có thể tổ chức cho HS trải nghiệm ngay chính trong giờ học của mình. Ở kiểu bài này, Gv cần chuẩn bị các hoạt động phù hợp với không gian và thời gian ở trong lớp, ưu tiên các hoạt động ngắn gọn, ít thời gian, tạo không khí vui tươi, sự chuẩn bị đơn giản. 
Ví dụ. Bài 46: Chế biến sản phẩm chăn nuôi, thủy sản 
GV hướng dẫn HS cách làm ruốc cá ngay tại lớp 
Chuẩn bị: Cá rô phi đã được rửa sạch, bỏ nội tạng, bếp, nồi, chảo, gia vị 
GV vừa dạy lí thuyết vừa kết hợp cho HS làm trực tiếp theo các bước. 
Kết thúc giờ học là sản phẩm ruốc cá 
7.5.2. Học Công nghệ thông qua hoạt động trải nghiệm trong nhà trường 
Đoàn trường hay tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho hs, Tôi trao đổi với bên Đoàn trường để có thể lồng ghép nôi dung môn học của mình vào kết hợp với các hoạt động của bên Đoàn: Tham gia chăm sóc bồn hoa cây cảnh, tổ chức thi nấu ăn, làm bánh, ngày hội ẩm thực, mở các gian hàng kinh doanh, tổ chức cuộc thi làm đồ handmade để HS có cơ hội thể hiện sự khéo léo của mình đồng thời cũng vận dụng được các kiến thức, kĩ năng đã học được vào thực tế làm việc. Với các hoạt động này, GV phải có sự kết hợp với bên Đoàn trường và giáo viên chủ nhiệm trong việc quản lí và đánh giá HS. 
7.5.3. Học Công nghệ thông qua hoạt động trải nghiệm bên ngoài nhà trường 
Để tổ chức HĐTN bên ngoài trường học đòi hỏi GV phải có sự chuẩn bị kĩ lưỡng và phân công nhiệm vụ cụ thể cho HS, đảm bảo tất cả HS đều tham gia vào các bước trong triển khai HĐTN.
Ví dụ 1. 
Sau khi học xong chương 2, tôi cho HS tham gia HĐTN tìm hiểu về các giống vật nuôi ở các trang trại tại địa phương, gần trường học, chia HS trong các lớp thực nghiệm thành 4 nhóm. 
Nhóm 1 tìm hiểu về bò 
Nhóm 2 tìm hiểu về lợn 
Nhóm 3 tìm hiểu về gà 
Nhóm 4 tìm hiểu về vịt 
HS có thể chọn bất kì giống gì trong các giống đã được phân công. 
Yêu cầu HS liên hệ và đến các trang trại chăn nuôi ờ địa phương để tìm hiểu về các giống vật nuôi mà nhóm được phân công. 
HS có nhiệm vụ viết báo cáo dưới hình thức vi deo, ảnh, A0, A4 sau khi đến tìm hiểu tại các cơ sở sản xuất.
Học sinh đi trải nghiệm tại trang trại chăn nuôi
Ví dụ 2 
Khi học chương 3, tôi kết hợp bên Đoàn trường tổ chức cho HS đi tham quan học tập khu K9 Đá Chông và Làng văn hóa các dân tộc Việt Nam , Tôi giao nhiệm vụ cho HS chuẩn bị đồ ăn và tìm hiểu về cách bảo quản và chế biến các món ăn của các dân tộc Việt. Nhằm kích thích ở học sinh vận dụng kiến thức đã học để tạo ra các sản phẩm đồng thời kích thích sự tìm tòi, khám phá và mong muốn được trải nghiệm của bản thân về những điều đã học. 
Sản phẩm của HS là bái thu hoạch về chuyến đi dưới hình thức bài viết hoặc ảnh, video
Học sinh đi trải nghiệm tại Làng văn hóa các dân tộc Việt Nam
Ví dụ 3. 
Học phần tạo lập doanh nghiệp, tôi giao nhiệm vụ cho HS là tìm hiểu, phân tích nhu cầu thị trường tại địa phương. Từ đó xây dựng một kế hoạch kinh doanh giả định có tính khả thi nhằm giúp HS vận dụng khả năng phân tích, đánh giá của bản thân để có những nhận định, học hỏi, phát huy khả năng làm việc nhóm để tăng tình đoàn kết học hỏi lẫn nhau đồng thời có cách khéo léo xử lí thông tin thu thập được.
Sản phẩm của HS là các kế hoạch kinh doanh giả định được thể hiện trên giấy A0 hoặc bài power point.
Một kế hoạch kinh doanh gỉa định của nhóm học sinh
8. NHỮNG THÔNG TIN CẦN ĐƯỢC BẢO MẬT 
Tất cả thông tin trong sáng kiến kinh nghiệm đều là các thông tin mở để có thể chia sẻ với nhiều giáo viên khác cũng như đón nhận những đóng góp, ý kiến xây dựng để SKKN được hoàn thiện hơn, áp dụng rộng rãi hơn. 
9. CÁC ĐIỀU KIỆN CẦN THIẾT ĐỂ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN 
- Ban giám hiệu, tổ chuyên môn, nhóm môn quan tâm, ủng hộ việc áp dụng sáng kiến trong dạy học. 
- Giáo viên thực sự cầu thị, có tinh thần đổi mới để áp dụng sáng kiến trong giảng dạy và phải thể hiện được trong kế hoạch dạy học, đồng thời có sự chuẩn bị trước về các dụng cụ cần thiết để làm thẻ . 
- Học sinh có thái độ học tập đúng đắn, phải tham gia vào các hoạt động mà giáo viên tổ chức, đồng thời tự lực thực hiện các nhiệm vụ mà giáo viên đưa ra thể hiện tính năng động và năng lực tư duy của bản thân. Đặc biệt, phải có sự chuẩn bị trước những đồ dùng có thể phải sử dụng trong khi học trải nghiệm. 
10. ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH THU ĐƯỢC DO ÁP DỤNG SÁNG KIẾN 
10.1. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả 
Qua quá trình thực nghiệm việc tổ chức kết hợp các hạt động trải nghiệm vào dạy và học song song cùng thời gian và chéo nhau với 2 loại giáo án: 
- Giáo án thực nghiệm: Có tổ chức các HĐTN vào giảng dạy. 
- Giáo án đối chứng: Không tổ chức các HĐTN vào giảng dạy. 
Để đánh giá hiệu quả của phương pháp dạy học mới, tôi tiến hành quan sát thái độ, hành vi của học sinh trong các hoạt động kết hợp điều tra thăm dò ý kiến và kiểm tra khả năng lĩnh hội kiến thức qua các lần kiểm tra miệng, 15 phút, 1 tiết, học kì. Quá trình phân tích điểm phảy ở 2 lớp thực nghiệm, đối chứng và theo dõi trong suốt quá trình giảng dạy, bước đầu thu được kết quả cụ thể như sau: 
10.1.1. Định tính 
- Ở 2 lớp thực nghiệm: Phần lớn học sinh hứng thú với giờ học, hiểu bài tương đối chính xác và đầy đủ, lập luận rõ ràng - chặt chẽ, độc lập nhận thức. Có khả năng trình bày vấn đề một cách chủ động theo quan điểm riêng, không theo nguyên mẫu sách giáo khoa hoặc của giáo viên. Xử lí được các câu hỏi tình huống trong thực tế. Phát hiện được nhiều tố chất riêng của HS. Học sinh rất hứng thú với PPDH này. Tuy nhiên, vẫn còn một số ít học sinh chưa nắm vững nội dung bài học, khả năng phân tích, tổng hợp, khái quát hóa và vận dụng kiến thức chưa thực tốt. 
- Ở 2 lớp đối chứng: Phần lớn học sinh hiểu bài nhưng chỉ dừng lại ở mức độ nhớ và tái hiện kiến thức là chính, vận dụng còn hạn chế. Tính độc lập nhận thức không thể hiện rõ, cách trình bày rập khuôn trong sách giáo khoa hoặc của giáo viên. Việc vận dụng tri thức đối với nhiều em còn khó khăn, khả năng khái quát hóa và hệ thống hóa bài học chưa cao. Giờ học chưa tạo được nhiều hứng thú với HS, các em vẫn trả lời câu hỏi nhưng chưa nhiệt tình. Tuy nhiên, vẫn có nhiều học sinh hiểu bài khá tốt, trình bày khá lôgic, chặt chẽ.
10.1.2. Định lượng 
Dùng toán học thống kê điểm phẩy của học sinh hai lớp TN và ĐC.
Bảng 10.1. Bảng tổng hợp phân phối điểm phẩy của học sinh
Lớp
Số HS
Số học sinh đạt phảy xi
2 < 3.5
3.5 < 5
5 < 6.5
6.5 < 8
8 ≤ 10
Lớp TN
83
0
0
11
40
32
Lớp ĐC
82
0
3
24
34
23

Bảng 10.2. Bảng phân phối tần xuất điểm phẩy của học sinh
Lớp
Số HS
Số học sinh đạt phảy xi
0 < 3.5
3.5 < 5
5 < 6.5
6.5 < 8
8 ≤ 10
Lớp TN
83
0
0
13,25
48,19
38,56
Lớp ĐC
82
0
3,65
29,27
41,46
25,62

Hình 10.1. Biểu đồ tỷ lệ phân phối tần suất điểm phảy giữa lớp TN và ĐC
Qua kết quả nghiên cứu ta thấy rằng, ở 2 lớp thực nghiệm tỷ lệ đạt điểm khá giỏi đều cao hơn 2 lớp đồi chứng. Ngược lại, tỷ lệ điểm trung bình và dưới trung bình của 2 lớp đối chứng lại cao hơn. Điều đó phần nào cho thấy học sinh 2 lớp thực nghiệm tiếp thu kiến thức nhiều hơn và tốt hơn. Một trong những nguyên nhân đó là: Ở lớp thực nghiệm, học sinh được tham gia vào hoạt động thực tế, học sinh hứng thú hơn trong học tập, tích cực, chủ động, số lượng học sinh tham gia xây dựng bài nhiều làm cho không khí học tập sôi nổi kích thích 
sự sáng tạo, chủ động nên khả năng hiểu và nhớ bài tốt hơn. 
Ở lớp đối chứng: Lớp học vẫn diễn ra nghiêm túc, học sinh vẫn chăm chú tiếp thu bài giảng, nhưng kiến thức các em thu nhận được vẫn còn thụ động về kiến thức, giáo viên sử dụng nhiều phương pháp truyền thống như thông báo, giải thích nên quá trình làm việc thường nghiêng về giáo viên. 
10.2. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân 
Khi áp dụng sáng kiến này trong quá trình soạn, giảng môn Công nghệ , Hóa, Văn, các giáo viên trong nhóm đều nhận thấy được: 
- Về bản thân giáo viên: Tăng cường thêm các kĩ năng: sưu tầm tài liệu, cập nhật thông tin, trau dồi kiến thức, làm việc nhóm, khả năng phân tích và khái quát, tổ chức hoạt động 
- Về phía học sinh: Hứng thú, tham gia xây dựng bài, không khí lớp học cởi mở hơn. Các em hiểu nhau hơn, gắn bó với nhau hơn thông qua các lần cùng nhau trải nghiệm , không bị gò bó trong cách học, ghi chép truyền thống. 
- Về chất lượng môn học: Được nâng lên một cách rõ rệt qua các lần kiểm tra. 
10.3. Kết luận 
- Với PPDH kết hợp giữa tổ chức các hoạt động học với các HĐTNthấy được hầu hết học sinh hào hứng hơn trong học tập, thu nhận kiến thức một cách chủ động, tích cực và sáng tạo. Kết quả và thành tích học tập tốt hơn. 
- Không khí lớp học cởi mở giúp học sinh tự tin, thoải mái thể hiện mình khi trình bày ý kiến và biết lắng nghe ý kiến của thành viên khác. Đồng thời, học sinh cũng tập phản ứng với những kế hoạch phức tạp và “có thật” sẽ gặp trong cuộc sống sau này. Cụ thể là: Xây dựng thói quen tự học, tự lập kế hoạch trong cuộc sống, tư duy nhanh, rèn khả năng gi nhớ. 
- Chất lượng môn học được nâng cao. 
10.4. Kiến nghị 
Để đáp ứng được mục tiêu của đổi mới phương pháp dạy học, đặc biệt là với môn Công nghệ, tôi có một số kiến nghị sau: 
- BGH khuyến khích, tạo điều kiện cho các môn học tăng cường thiết kế 
các HĐTN vào việc dạy và học cho HS. 
- Nhà trường, tổ chuyên môn cần có những chuyên đề, thảo luận về việt xây dựng các HĐTN chung cho các môn học. 
- Đề nghị các cấp quản lý giáo dục cần tăng cường mở các lớp tập huấn về đổi mới phương pháp dạy học để các giáo viên như tôi được tìm hiểu sâu hơn các phương pháp, kĩ thuật dạy học theo hướng tích cực và được ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hành các phương pháp dạy học. 
Phương pháp dạy học nào cũng vậy, ta không nên tuyệt đối hóa cũng như phủ định bất kì một phương pháp nào cho dù là truyền thống hay hiện đại. Vì bao giờ cũng có 2 mặt ưu điểm và nhược điểm. Việc thiết kế, tổ chức các HĐTN đòi hỏi sự đầu tư tâm huyết, thời gian của GV nên vai trò của GV là rất quan trọng để khích lệ và dẫn dắt HS tham gia các hoạt động một cách hiệu quả. Đối với người học phải phát huy tối đa tính tích cực cá nhân mới đem lại hiệu quả học tập. Ngoài ra, nhà trường có thể tổ chức kết hợp các giờ học ngoại khóa của nhiều môn học để nâng cao hiệu suất của một buổi HĐTN. 
Vậy nên, tôi đã nêu ra những cơ sở lí luận, phương hướng, biện pháp thường dùng thông thường đã mang lại hiệu quả và đan xen vào nó là tổ chức các HĐTN để môn học thêm phần sôi nổi, hứng thú hơn, GV linh hoạt trong các phương pháp dạy học, tiết học không nhàm chán, HS hứng thú tiếp thu bài học, vận dụng sáng tạo vào bài tập và thực tiễn.
Trên đây là một số ý kiến của tôi, kính mong các bạn đồng nghiệp quan tâm - chia sẻ, các cấp lãnh đạo nghiên cứu và xem xét để đề tài được áp dụng rộng rãi nhằm thực hiện tốt mục tiêu đổi mới giáo dục và giảng dạy bộ môn đạt hiệu quả cao. 
11. DANH SÁCH NHỮNG TỔ CHỨC/CÁ NHÂN ĐÃ THAM GIA ÁP DỤNG THỬ HOẶC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN LẦN ĐẦU
Số TT
Tên tổ chức/cá nhân
Địa chỉ
Phạm vi/Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
1
Phạm Thị Kim Dung
Giáo viên trường THPT A
Môn công nghệ 10
2
Tạ Thúy Lưu
Giáo viên trường THPT A
Môn Hóa học
3
Nguyễn Thị Hương
Giáo viên trường THPT A
Môn Văn học

CAM KẾT KHÔNG SAO CHÉP HOẶC VI PHẠM BẢN QUYỀN 
Tôi xin cam đoan toàn bộ nội dung trong sáng kiến kinh nghiệm 
đều do tôi tự làm. Nếu không đúng tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
......., ngày.....tháng......năm......
Thủ trưởng đơn vị/ Chính quyền địa phương (Ký tên, đóng dấu)
........,ngày.....tháng......năm......
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP CƠ SỞ
(Ký tên, đóng dấu)
........, ngày.....tháng......năm......
Tác giả sáng kiến
(Ký, ghi rõ họ tên)
Nguyễn Thị Hương

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Hạ Liên Chi (2019), “Đề xuất một số giải pháp dạy học kiến thức kinh tế trong môn công nghệ ở trường phổ thông”, Tạp chí giáo dục, Số đặc biệt Kì 1 tháng 5/2018, tr 222-224. 
2. Nguyễn Văn Khôi và cộng sự (2010), Công nghệ 10. 4, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Hà Nội. 
3. Quốc hội (2015), Luật giáo dục năm 2005 sửa đổi, bổ sung năm 2009, 2014. Nhà xuất bản Chính trị Quốc Gia, Hà Nội. 
4. Thái Duy Tuyên (2010). Phương pháp dạy học truyền thống và đổi mới. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Hà Nội. 
5. Đinh Thị Kim Thoa và cộng sự (2019), “Nâng cao năng lực quản lý và tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho giáo viên, cán bộ quản lí trường trung học”.Tài liệu tập huấn. 
6. https://giaoducthoidai.vn/giao-duc/doi-moi-phuong-phap-day-hoc-o-truong-trung-hoc-huong-di-dung-cua-doi-moi-giao-duc-3566723.html 
7. https://moet.gov.vn/tintuc/Pages/tin-hoat-dong-cua-bo.aspx?ItemID=5755 
8. 
PHỤ LỤC
PHIẾU TÌM HIỂU THÔNG TIN TRANG TRẠI CHĂN NUÔI
STT
NỘI DUNG
THÔNG TIN
1
Tên; Địa chỉ trang trại chăn nuôi

2
Quy mô trang trại

3
Các giống vật nuôi được nuôi tại trang trại

4
Số lượng từng giống vật nuôi

5
Tình hình chăn nuôi của trang trại

6
Quan sát vật nuôi:
Nguồn gốc
Đặc điểm ngoại hình: màu lông, da đầu, cổ, sừng, yềm (với bò); tai mõmđối với lơn; mỏ, mào, chân đối với gà, ngan, ngỗng.
Khả năng sinh sản
Khả năng sản xuất
Tình hình sức khỏe
Đặc điểm cá thể

7
Phương pháp nhân giống nào được áp dụng cho đàn vật nuôi

8
Các loại thức ăn thường được sử dụng cho vật nuôi, hình thức cho ăn, số lần cho ăn, lượng ăn

9
Đánh giá về chuồng, trại chăn nuôi

10
Tình hình dịch bệnh của trang trại, các biện pháp phòng – trị bệnh, các loại vacxin đã sử dụng

11
Nơi tiêu thụ vật nuôi

12
Các vấn đề khác.


MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ CÁC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CỦA HS
Học sinh trong các giờ học tại lớp
Một kế hoạch kinh doanh giả định của học sinh
Học sinh Trường THPT A tham gia cuộc thi Gói bánh chưng
Học sinh trường THPT A tại K9
Học sinh trường THPT A tại Làng văn hóa các dân tộc Việt Nam