SKKN Nâng cao hiệu quả dạy thực hành mô đun Lắp đặt mạng điện trong nhà môn Công nghệ 9

2. Đối với giáo viên:
 Giáo viên còn gặp nhiều khó khăn về điều kiện cơ sở vật chất để đáp ứng những yêu cầu cần thiết về đổi mới phương pháp dạy học, nhiều kiến thức lí luận của nội dung chương trình sách giáo khoa mới, đòi hỏi ở người giáo viên một sự nổ lực phấn đấu say mê nghề nghiệp liên tục nhằm khắc phục những thói quen dạy học theo phương pháp cũ.
3. Đối với phụ huynh học sinh: 
 Đa số phụ huynh chưa hiểu đầy đủ ý nghĩa, sự cần thiết của việc đổi mới nội dung chương trình sách giáo khoa và phương pháp dạy học mới. Mặt khác điều kiện kinh tế thuộc vùng 135 nên sự quan tâm trong việc đáp ứng các điều kiện cho việc giảng dạy còn hạn chế. Đặc biệt phụ huynh còn có tư tưởng phân biệt môn chính, môn phụ (môn không tham gia các kỳ thi cử quan trọng như tốt nghiệp hay chuyển cấp).
4. Đối với học sinh:
 Sau khi tham khảo tìm hiểu học sinh về môn Công nghệ tôi thấy đa số các em gặp nhiều khó khăn cơ bản sau: 
 a.Về tâm lý: 
 Các em còn ngại môn học, không có hứng thú học tập bởi vì đây là môn học có nội dung mới lạ, một phần các em nhận thức chưa đúng môn học, một phần nữa xem đây là môn học không mang lại lợi ích cho việc học để thi tốt nghiệp, thi chuyển cấp. Xem những điều được học sẽ không giúp ích được gì cho cuộc sống, sản xuất và hướng đi thích hợp sau khi tốt nghiệp Trung học cơ sở. 
 b.Về kiến thức: 
 Đây là môn học được xây dựng dưới dạng mô đun kỷ năng nghề, đơn vị kiến thức còn mới lạ và mang tích chất thực hành nên các em gặp nhiều khó khăn trong việc hiểu biết, nắm bắt kiến thức và vận dụng vào thực hành.
 c.Về kỷ năng:
 Học sinh chưa được được tiếp xúc với thực nghiệm nên những dụng cụ thực nghiệm quả là mới mẻ, có thể nói đối với các em đó giống như là những thứ đồ chơi mới lạ. Do đó quá trình thực hành của học sinh để hoàn thành một công đoạn hay một sản phẩm trong một tiết học đạt được theo yêu cầu kĩ thuật theo mục tiêu, nội dung chương trình đặt ra gặp nhiều khó khăn.
 d.Về điều kiện cơ sở vật chất: 
 Cơ sở vật chất không đủ đáp ứng mỗi học sinh tự thực hành mà phải thực hành theo nhóm lớn (cơ số không đủ) nhà trường không đủ điều kiện mua sắm thêm. Mặt khác điều kiện kinh tế thuộc vùng 135, nhiều gia đình chưa có điện sáng nên việc các em tự mua sắm thêm đồ dùng để phục vụ cho học tập lại càng khó khăn hơn.
 Lấy kết quả bài thực hành kiểm tra 02 của học kỳ II năm học: 2010-2011 để làm căn cứ áp dụng sáng kiến cho khối 9 vào học kỳ I năm học: 2011 - 2012.
Lớp
Số HS
Giỏi
Khá
TB
Yếu,kém
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
9A
37
0
0
7
19
19
51.4
11
29.7
9B
38
0
0
9
23.7
18
47.4
11
28.9
9C
39
0
0
13
33.3
17
43.6
9
23.1
 Do những nguyên nhân trên nên dẫn đến kết thu được là tỉ lệ học sinh yếu kém cao, tỉ lệ học sinh khá giỏi thấp.
 Từ tình hình thực tế như vậy, bản thân tôi trằn trọc suy nghĩ và đặt câu hỏi cho bản thân. Mình là phải làm gì? Làm như thế nào, để học sinh học có kết quả học tập tốt? Cuối cùng câu hỏi đó đã được trả lời bằng giải pháp mà tôi đã áp dụng sau, đó là giải pháp đổi mới phương pháp giảng dạy để nâng cao hiệu quả dạy thực hành mô đun: “Lắp đặt mạng điện trong gia đình” môn Công nghệ 9.
 Sau khi áp dụng giải pháp này tôi thấy các em có thể tiếp thu kiến thức một cách dể dàng và vận dụng vào thực hành có hiệu quả tốt. 
IV. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN:
 Thực tế dạy học môn Công nghệ 9 mô đun: “Lắp đặt mạng điện trong nhà” tại trường THCS Lý Thường Kiệt học kỳ I năm học 2011-2012 tôi đã mạnh dạn áp dụng một số kinh nghiệm riêng khi dạy một bài thực hành cụ thể như sau:
1.Về mặt tâm lý: 
 - Trong giờ học thực hành phải tạo cho các em một tâm lý thoải mái mang tính chất “Học mà chơi, chơi mà học”. 
 - Luôn luôn tìm hiểu, nắm bắt, những suy nghĩ nguyện vọng học tập của từng học sinh từ đó động viên, giúp đỡ các em thõa mãn được ý nguyện bản thân để các em có một tâm lý thoải mái, có hứng thú học tập tốt.
 - Xây dựng cho các em có mối quan hệ bạn bè tốt để giúp đỡ nhau trong học tập, tạo không khí đạo đức lành mạnh trong lớp, trong trường, tôn vinh sự học nói chung và biểu dương những học sinh có thành tích tốt.
 - Khi giảng bài, truyền tải những đơn vị kiến thức cần thiết để các em tiếp bước vững vàng, tránh được hai thái cực: hoặc tự ti hoặc tự tin đến mức kiêu ngạo và liều lĩnh.
 - Trong kiểm tra đánh giá, luôn tạo ra sự công bằng và tôn trọng nhân cách học sinh.
 - Khi học sinh mắc phải những sai lầm không quở phạt, chê bai, la mắng mà thay vào đó là những lời động viên, khích lệ và hướng dẫn lại từng bước để các em nhận thấy được những cái lỗi của mình và tự khắc phục, sữa chữa.
 - Tìm hiểu điều kiện sống, điều kiện học tập của các em. Luôn gần gủi với học sinh để các em thấy được sự quan tâm, chăm lo, thân thiện từ người thầy mà học sinh hăng say, đam mê môn học.
 - Kết hợp linh hoạt tốt các phương pháp dạy học để phù hợp với mỗi đối tượng học sinh như nêu vấn đề, thí nghiệm, thực hành, so sánh, tổ chức thảo luận, tạo điều kiện cho những em học giỏi có điều kiện hăng say sáng tạo tìm ra cái mới, còn những em yếu, kém có ý thức phấn đấu vươn lên.
 - Sử dụng có hiệu quả triệt để các đồ dùng dạy học hiện, đồng thời tôi còn sưu tầm và hướng dẫn các em tự làm thêm đồ dùng phục vụ cho việc học tập trong điều kiện còn khó khăn hiện tại của trường như làm thêm tranh ảnh, mô hình...tạo cho hứng thú học tập của các em tăng dần.
 - Hơn thế nữa là dù trong giờ lên lớp hay ngoài giờ lên lớp tôi luôn luôn gương mẫu trước từng em học sinh từ lời nói đến công việc.
 - Trong các giờ dạy học không chỉ truyền thụ kiến thức đến cho các em bằng những công thức, những câu, chữ có sẵn mà tôi còn dạy bằng cả tâm hồn.
 2. Về mặt kiến thức:
 Trong một giờ dạy, tôi thường tổ chức nhiều hình thức dạy-học phù hợp mục tiêu mỗi tiết, giúp học sinh phát huy tính tích cực của học sinh, chủ động lĩnh hội kiến thức để hình thành, rèn luyện kỷ năng cơ bản trong lắp đặt mạng điện, như:
 - Các quy tắc an toàn lao động khi lắp đặt mạng điện.
 - Công dụng, cách sử dụng một số dụng cụ thông thường trong lắp đặt mạng điện trong nhà: như tua vít, kìm cắt dây, kìm tuốt dây, bút thử điện, búa, cưa sắt, khoan...
 - Một số kí hiệu quy ước thông thường trong sơ đồ điện, khái niệm về sơ đồ nguyên lý, sơ đồ lắp đặt mạch điện cơ bản trong nhà.
 - Quy trình và những yêu cầu kĩ thuật cơ bản của công việc lắp đặt mạng điện trong nhà.
 3. Về mặt kỷ năng:
 - Tôi luôn bám sát mục tiêu bài học để hình thành và rèn luyện cho các em một số kỷ năng lao động nghề nghiệp tới mức độ nào đó để hoàn thành bài tập của mình, cụ thể:
 + Kỷ năng vẽ sơ đồ lắp đặt của một số mạch điện đơn giản thuộc mạng điện trong nhà, hay là của anh em gần nhà. 
 + Kỷ năng sử dụng được một số dụng cụ lắp đặt điện đúng kĩ thuật, như cách cầm và thao tác các dụng cụ (tua vít, kìm cắt dây, kìm tuốt dây, bút thử điện, búa, cưa sắt, khoan...).
 + Kỷ năng nối dây dẫn điện đúng quy trình và đảm bảo yêu cầu kĩ thuật. (Từ cách bóc vỏ cách điện đến cách luồn dây vào các đầu nối của thiết bị, csách đặt dây....)
 + Kỷ năng lắp đặt mạch điện trong nhà đúng quy trình và yêu cầu kĩ thuật. (công đoạn nào trước, công đoạn nào sau, từng khâu để hoàn thành các công đoạn đó...)
 - Và trong mỗi kỷ năng đó bản thân tôi phải phân tích, xác định những thao tác của kỷ năng mới và làm mẫu cho học sinh quan sát. Trong quá trình làm mẫu tôi đã chú ý:
 + Nói cho học sinh biết được chính xác thao tác nào được làm mẫu.
 + Liên hệ thao tác đó với những công việc trước đây.
 + Quá trình làm mẫu phải chuẩn xác để học sinh làm theo, và quá trình làm mẫu của tôi được thực hiện trong 3 lần. Lần đầu với tốc độ bình thường, lần thứ hai làm chậm kết hợp giải thích, lần thứ 3 làm với tốc độ bình thường để học sinh biết nhịp độ công việc. 
 + Dừng lại ở những chổ chủ chốt, hỏi học sinh để biết chắc chắn các em đã nắm vững vấn đề.
 + Sau khi làm mẫu xong tôi gọi một học sinh làm thử cho cả lớp xem và bản
 thân giáo viên uốn nắn từng bước, nếu sai sót theo yêu cầu.
 + Nêu những chú ý cho học sinh những lỗi lầm thường mắc phải khi thực hiện những kỷ năng đó và giải pháp thực hiện.
 - Sau khi biết chắc chắn học sinh đã hiểu quy trình, tôi tiến hành cho học sinh thực hành. Trong quá trình học sinh làm việc tôi hướng dẫn thường xuyên cho các nhóm, uốn nắn những sai sót, khi thấy nhiều học sinh mắc phải, tôi lại cho cả lớp ngừng công việc để hướng dẫn lại.
 - Khi học sinh kết thúc bài thực hành tôi cho học sinh tự kiểm tra và đánh giá chéo về công việc thực hành nhằm mục đích:
 + Tạo cho học sinh có thói quen tự đánh giá công việc của mình.
 + Nâng cao tích tích cực chủ động trong học tập của học sinh.
 + Học sinh tự rút cho mình bài học kinh nghiệm để khắc phục những sai sót mà mình chưa đạt được trong bài học.
 4. Về mặt điều kiện cơ sở vật chất: 
 Trong điều kiện cơ sở vật chất của trường còn khó khăn, chưa có phòng học bộ môn và đồ dùng dạy học như đã nói ở trên thì tôi áp dụng như sau:
- Tại phòng học truyền thống tôi luôn đến trước giờ học 3-5 phút động viên, khích lệ học sinh để bố trí, sắp xếp ghép bàn học hợp lý cho tiết học thực hành để tiện cho quá trình hướng dẫn và theo dõi của giáo viên.
 - Về đồ dùng phục vụ cho học sinh chỉ đáp ứng cơ số 4 trong lúc học sinh đông nên việc thực hành để mỗi em tự độc lập là rất khó. Nên tôi bố trí theo nhóm đông hơn và quá trình hướng dẫn thường xuyên tôi giám sát, theo dõi, động viên, khích lệ các em, uốn nắn kịp thời khi mắc phải sai lầm để đẩy nhanh tiến độ công việc, mục đích em nào củng thực hiện được.
 - Bên cạnh đó tôi hướng dẫn các em gây quỹ đồ dùng học tập (ĐDHT) để mua thêm bổ sung kịp thời những vật liệu tiêu hao phục vụ cho bài học có đạt kết quả tốt. Bằng cách thu gom giấy vụn trong trường học đem bán lấy tiền đó mua thêm vật tư, thiết bị bổ sung, vừa có thêm đồ dùng học tập, đồng thời làm sạch môi trường lớp học góp phần vào việc xây dựng trường học thân thiện. 
 Quá trình áp dụng các giải pháp trên giúp các em hình thành và rèn luyện cho bản thân một số kỷ năng lao động nghề nghiệp để các em làm quen với nghề điện. Đồng thời giúp các em sau khi học xong có thể áp dụng trong sản xuất và cuộc sống hằng ngày và điều quan trọng hơn nữa góp phần giúp các em lựa chọn hướng đi thích hợp sau khi tốt nghiệp Trung học cơ sở.
V. QUẢ THU ĐƯỢC:
 Sau khi áp dụng phương pháp trên để giảng dạy một bài thực hành mô đun “Lắp đặt mạng điện trong gia đình” môn Công nghệ 9 tôi thấy tỉ lệ học sinh khá giỏi cao và tỉ lệ học sinh yếu còn với con số là rất nhỏ. 
 Kết quả qua kiểm tra bài thực hành số 1 ở học kỳ I năm học 2011-2012 khi áp dụng phương pháp mới cho khối 9 cụ thể như sau:
Lớp
Số HS
Giỏi
Khá
TB
Yếu
Kém
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
9A
35
10
28,6
11
31,4
14
40
0
0
0
0
9B
38
06
15,8
11
29
20
52,6
01
2,6
0
0
9C
39
05
12,8
12
30,8
21
53,8
01
2.6
0
0
 So sánh đối chiếu kết quả của năm trước và kết quả của học kỳ I năm nay khi áp dụng phương pháp mới ở bảng trên tôi nhận thấy chất lượng cao hơn hẳn so với khi chưa áp dụng phương pháp mới.
VI. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
 Thực tế để đạt được kết quả cao nhất thì đòi hỏi giáo viên cần phải thực sự có sự chuẩn bị thật kỹ trước khi tiến hành tổ chức cho học sinh học thực hành. Nếu thấy cần thiết thì phải thao tác nhiều lần để nâng cao kỹ năng làm việc cũng như phấn đoán được các nguyên nhân hư hỏng hoặc mạch điện không làm việc có thể xảy ra.
 Giáo viên hướng dẫn thực hành phải quán xuyến được học sinh, phải đảm bảo được các điều kiện an toàn cho học sinh khi học sinh thực hiện thực hành
 Trong quá trình giảng dạy trực tiếp, trước khi tiến hành cho học sinh thực hành bao giờ tôi cũng làm thử trước, quan sát và chuẩn bị trước nơi làm việc.
 Đặc biệt là kiểm tra thật kĩ phần chuẩn bị của học sinh. Khi sản phẩm hoàn thành thì giáo viên phải trực tiếp kiểm tra và vận hành thử.
 Sau mỗi bài thực hành thì phải nên nhận xét rút kinh nghiệm ngay.
C. KẾT LUẬN
 1. Đánh giá:
 Trong quá trình áp dụng sáng kiến mới của mình bản thân tôi nhận thấy không chỉ học sinh hiểu bài, kỹ năng được hình thành và nâng cao hơn mà học sinh còn trở nên yêu thích môn học hơn rất nhiều. 
 Khi hỏi về nghề nghiệp tương lai một số em đã mạnh dạn nói sẽ theo nghề điện dân dụng.
 Không chỉ các em được làm việc thực tế tại trường học với sản phẩm được đưa vào sử dụng, mà các em có thể lắp đặt được một số mạch điện đơn giản trong gia đình nhà mình. 
 Các em cũng có thể tính toán được các thông số kỹ thuật của mạch điện.
Kết quả đạt được rất khả quan, phải nói là thành công hơn cả mong đợi có đến 18,8% học sinh đạt loại giỏi. 30,4% học sinh đạt loại khá. 49,1% học sinh đạt loại TB. 1,7% học sinh xếp loại yếu, không có học sinh kém.
2. Ý kiến đề xuất:
 Môn Công nghệ là một môn học có phần khô cứng, tỷ lệ thực hành khá cao, lại là môn mà đòi hỏi người dạy phải trang bị rất nhiều kỹ năng khác nhau từ kỹ năng sử dụng khoan, kỹ năng sử dụng các loại dụng cụ điện, đến kỹ năng sử dụng cưa, đục, bào (để làm bảng điện). 
Chính vì vậy giáo viên trực tiếp giảng dạy phải là giáo viên được đào tạo đúng chuyên ngành.
 Mặt khác đặc thù của bộ môn đòi hỏi khá nhiều về điều kiện cơ sở vật chất như: trang bị các dụng cụ, trang thiết bị, vật tư điện nên nhà trường cần có sự đầu tư thường xuyên bổ sung cho môn học. 
 Các giáo viên trực tiếp giảng dạy môn học này để đạt được thành công thì cần phải tuân thủ việc chuẩn bị thật kỹ trước khi lên lớp. 
 Theo cá nhân tôi, trước khi lên lớp giáo viên cần chú ý những điểm sau:
1. Lên kế hoạch thật chi tiết, cụ thể. Trình Ban giáo hiệu xem xét, bố trí địa điểm, tạo điều kiện về nơi làm việc cũng như nguồn điện ổn định, an toàn.
2. Nghiên cứu thật kỹ nội dung chương trình sách giáo khoa, sách giáo viên.
3. Sưu tầm tài liệu hỗ trợ, tham khảo các loại tài liệu liên quan.
4. Làm thử nhiều lần trước.
5. Kiểm tra thật kỹ các dụng cụ, các vật liệu, thiết bị điện cần sử dụng trong bài giảng.
6. Trong quá trình giảng dạy giáo viên cần chú ý giải quyết vấn đề tâm lý tạo hứng thú học tập cho học sinh.
 Hiện nay theo phân phối chương trình 1tiết/1tuần nên việc bố trí thời khoá biểu cần phải phù hợp hơn bởi thời lượng thực hành đảm bảo thì chất lượng mới được nâng cao. Có thể bố trí 3 tiết liên tục.
 Tôi đã trình bày tất cả điều mình đã và đang làm, đồng thời cũng mạnh dạn nêu lên những kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy như đã trình bày ở phần trên song không thể không có những thiếu sót. 
 Rất mong sự quan tâm của đồng nghiệp cũng như quí lãnh đạo để sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn và ngày càng phát huy hiệu quả tốt hơn./. 
 Xin chân thành cám ơn! 
ĐăkN’Drung, Ngày 03/04/2012
Người thực hiện
Mai Đắc Hòa
Ý kiến hội đồng chấm sáng kiến của Trường THCS Lý Thường Kiệt
 	TM hội đồng chấm
Ý kiến hội đồng chấm sáng kiến của PGD & ĐT Đăk song
 	TM hội đồng chấm
Ý kiến hội đồng chấm sáng kiến của Sở GD & ĐT Đăk Nông
 	TM hội đồng chấm
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo viên công nghệ 9 mô đun: “Lắp đặt mạch điện trong nhà”
2. Sách thiết kế bài giảng công nghệ 9 mô đun: “Lắp đặt mạch điện trong nhà”
3. Sách kĩ thuật điện dành cho các trường: THCN, CĐ, ĐH
4. Sách mạch điện chiếu sáng trong nhà
5. Sách kĩ thuật Điện - Điện tử
6. Sách máy điện dành cho các trường: THCN, CĐ, ĐH